1917: Taktik Üzerine Mektuplar / V.I. Lenin

İLK MEKTUP, İÇİNDE BULUNDUĞUMUZ DURUMUN DEĞERLENDİRMESİ

Marksizm her tarihsel duruma özgü sınıf ilişkilerinin ve somut veçhelerin tam bir dakiklikle ve nesnel olarak doğrulanabilir bir tarzda analizini gerektirir. Biz Bolşevikler bu gerekliliğe her zaman uymaya çalıştık. Bu, politikalara bilimsel bir temel kazandırmak için mutlak anlamda gereklidir.

Marx ve Engels hep “Bizim teorimiz bir dogma değildir, bir eylem kılavuzudur.” derlerdi. En iyi durumda, kendileri tarihsel sürecin her bir özgül döneminin somut ekonomik ve politik koşulları tarafından zorunlu olarak tadilata uğratılabilecek genel görevlere işaret edebilecek nitelik taşıyan “formüller”in ezberlenmesiyle ve tekrarlanmasıyla yetinmeyi haklı olarak alay konusu ederlerdi.

Peki, bugün proletaryanın devrimci partisine, faaliyetlerinin görevlerini ve biçimlerini belirlerken yol göstermesi gereken, açıkça tespit edilebilen nesnel olgular nelerdir?

Hem Pravda’nın 21 ve 22 Mart 1917 tarihli 14. ve 15. Sayılarında yayınlanmış olan Uzaktan Mektuplar’ımda ( “İlk Devrimin İlk Aşaması”), hem de tezlerimde, “Rusya’nın içinde bulunduğumuz dönemin özgül veçhesi”ni devrimin ilk aşamasından ikincisine bir geçiş dönemi olarak tanımlıyorum. Dolayısıyla, bu anın temel sloganının, “günün görevi”nin şu olduğunu ifade ettim: “İşçiler, Çarlığa karşı iç savaşta, proleter kahramanlığının, halkın kahramanlığının mucizelerini gösterdiniz. Devrimin ikinci aşamasında zaferinize giden yolu hazırlamak için, örgütlenme mucizeleri, proletaryanın ve bütün halkın örgütlenmesi mucizeleri yaratmalısınız.” (Pravda, No.15).

Peki ilk aşama nedir?

Devlet iktidarının burjuvaziye geçmesidir.

1917 Şubat-Mart devriminden önce, Rusya’da devlet iktidarı bir eski sınıfın, başında Nikolay Romanov olan toprak sahibi soyluluğun elinde idi.

Devrimden sonra iktidar farklı bir sınıfın, yeni bir sınıfın, burjuvazinin elindedir.

Devlet iktidarının bir sınıftan diğerine geçişi bir devrimin, terimin hem dar anlamda bilimsel, hem de pratik politik anlamıyla, ilk, ana, temel işaretidir.

Bu anlamda, Rusya’da burjuva ya da burjuva demokratik devrim tamamlanmıştır.

Ama bu noktada, kendilerine seve seve  “eski Bolşevikler’’ adını takmış olan insanlardan bir protesto yaygarası yükseliyor. Diyorlar ki, biz her zaman burjuva demokratik devrimin ancak  “proletarya ve köylülüğün devrimci demokratik diktatörlüğü” tarafından tamamlanacağını söylemedik mi? Kendisi de bir burjuva demokratik devrim olan tarım devrimi tamamlandı mı ki? Tam tersine, olgular bunun henüz başlamamış dahi olduğunu göstermiyor mu?

Benim cevabım şudur: Bolşevik sloganlar ve fikirler bir bütün olarak alındıklarında tarih tarafından doğrulanmıştır; ama somut olarak işler farklı biçimde gelişmiştir; kimsenin bekleyemeyeceği kadar özgün, tuhaf, çeşitlilik gösteren gelişmeler olmuştur.

Bu olguyu görmezlikten gelmek veya atlamak, geçmişte birden fazla kez yeni ve yaşayan gerçekliğin özgül niteliklerini araştırmak yerine ezberleyerek öğrenilmiş formülleri tekrarlayarak Partimizin tarihinde o kadar esef verici bir rol oynamış olan o “eski Bolşevikler”e benzemek olurdu.

“Proletaryanın ve köylülüğün devrimci demokratik diktatörlüğü” Rus devriminde şimdiden bir gerçeklik haline gelmiştir, çünkü bu formül yalnızca sınıflar arası bir ilişkiyi ön görür, bu ilişkiyi, bu işbirliğini uygulamaya koyan somut politik kurumu değil.  “İşçi ve Asker Vekilleri Sovyeti” işte size “proletaryanın ve köylülüğün devrimci demokratik diktatörlüğü”nün gerçeklikte ulaşılmış biçimi.

Bu formül şimdiden köhne bir formül haline gelmiştir. Olaylar onu formüller aleminden alıp gerçeklik alemine taşımıştır, ete kemiğe büründürmüştür, somutlaştırmıştır ve dolayısıyla tadilata uğratmıştır.

Şimdi karşımızda yeni ve farklı bir görev vardır: Bu diktatörlük içinde proleter unsurlarla (komüne geçişi savunan, savunmacılık karşıtı, enternasyonalist, “Komünist” unsurlar) ile küçük mülk sahibi ya da küçük burjuva unsurlar (komüne doğru yönelmeye karşı olan, burjuvaziyi ve burjuva hükümetini “destekleme” taraftarı olan Çkheydze, Tsereteli, Steklov, Sosyalist Devrimciler ve öteki savunmacı unsurlar) arasında bir bölünme yaratmak.

Şu anda yalnızca “proletaryanın ve köylülüğün devrimci demokratik diktatörlüğü”nden bahseden kişi, zamanın gerisinde kalmıştır; dolayısıyla, aslında proleter sınıf mücadelesine karşı küçük burjuvazinin yanına geçmiş olmaktadır; bu insanın devrim öncesi “Bolşevik” antika arşivine kaldırılması gerekir (buna “eski Bolşevikler” arşivi denebilir.)

Proletaryanın ve köylülüğün devrimci demokratik diktatörlüğü şimdiden gerçekleşmiştir, ama çok özgün bir tarzda ve bir dizi son derece önemli tadilatla. Bunları daha sonraki mektuplarımdan birinde ayrıca ele alacağım. Şimdilik, şu tartışılmaz gerçeği kavramak hayati önem taşır: Marksistler gerçek hayatı, gerçekliğin has olgularını göz önüne almalı ve bütün teoriler gibi en iyi durumda ana ve genel meseleyi özetleyen, hayatı bütün karmaşıklığı içinde kucaklamaya ancak yaklaşabilen dünün bir teorisine tutunup kalmamalıdırlar.

 “Teori gridir dostum ama hayatın ebedi ağacı yeşildir.”

Burjuva devriminin “tamamlanması” meselesine eski tarzda yaklaşmak, yaşayan Marksizmi cansız sözcüklere feda etmektedir. Eski düşünüş tarzına göre, burjuvazinin hakimiyetini proletarya ve köylülüğün hakimiyeti, onların diktatörlüğü izleyebilirdi ve izlemelidir. (…)

Kamanev Yoldaş’ın hatası, 1917’de bile ancak proletaryanın ve köylülüğün devrimci demokratik diktatörlüğünün geçmişini görmesidir. Aslında bu diktatörlüğün geleceği şimdiden başlamıştır, çünkü ücretli işçi ile küçük mülk sahibinin çıkarları ve politikaları şimdiden pratikte “savunmacılık” gibi emperyalist savaşa karşı takınılacak tutum gibi önemli bir konuda bile ayrışmıştır. (…)

Ben, Sovyetlerin kitlelerin bağımsız faaliyetini parlamenter bir cumhuriyetin yapacağından çok daha hızlı ve etkili bir biçimde bir gerçeklik haline getireceğine inanıyorum (bu iki devlet tipini bir başka mektupta karşılaştıracağım). Sovyetler, sosyalizme doğru hangi adımların atılabileceğini ve bunların nasıl atılabileceğini daha etkili, daha pratik ve daha doğru biçimde kararlaştıracaktır. Bir banka üzerinde kontrol, bütün bankaların tek bir bankada birleştirilmesi henüz sosyalizm değildir ama sosyalizme doğu bir adımdır. Yarın Sovyet eğer bütün devlet iktidarı elinde olursa, bu adımları halkın çıkarına daha etkili biçimde atma kapasitesine sahip olacaktır.

Bu tür adımları gerekli kılan nedir?

Açlık. Ekonomik bakımdan toplumun darmadağınık durumda olması. Yaklaşan çöküş. Savaşın dehşeti. Savaşın insanlığa yaşattığı yaraların dehşeti.